Η οικονομία σήμερα

Παρά το γεγονός ότι η αύξηση των κρουσμάτων λόγω της μετάλλαξης «Δέλτα» μπορεί να επηρεάσει αρνητικά ορισμένους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, οι θεμελιώδεις μακροοικονομικοί δείκτες κυρίως για τις αναπτυγμένες οικονομίες προϊδεάζουν για σταθερή ανάπτυξη το δεύτερο εξάμηνο του 2021.

Ενημερωθείτε για τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία και τις αγορές από την κα. Μαρία Κωλέττα Senior Director, Επικεφαλής Πωλήσεων Ιδιωτών Πελατών Eurobank Asset Management Α.Ε.Δ.Α.Κ. και τον κ. Γιάννη Μαρτίνη, επικεφαλής Τομέα  Eurobank Personal Banking segment και στο video που ακολουθεί:

Δείτε παρακάτω το πλήρες κείμενο της ανάλυσης:

Οι εκτιμήσεις των αναλυτών συγκλίνουν σε αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ κοντά στο 6% για το 2021 και στο 4,5% το 2022. Η οικονομία των ΗΠΑ αναμένεται να καταγράψει τον ταχύτερο ρυθμό ανάπτυξης από το 1966 με 6,6% για τη φετεινή χρονιά βασιζόμενη στο αποτελεσματικό πρόγραμμα εμβολιασμού και στα δημοσιονομικά πακέτα στήριξης.  Οι προβλέψεις για την ανάπτυξη της Κινέζικης οικονομίας είναι στο 8,5% υποστηριζόμενες από την ισχυρή ανάκαμψη στις εξαγωγές και στην εσωτερική κατανάλωση. Ο ρυθμός ανάπτυξης στην Ευρωζώνη εκτιμάται ότι θα κινηθεί χαμηλότερα, κοντά στο 4,3% κυρίως λόγω της καθυστερημένης έναρξης των εμβολιασμών. Στις αναδυόμενες οικονομίες, οι προβλέψεις δεν είναι τόσο αισιόδοξες λόγω της πολύ αργής διαδικασίας εμβολιασμών και της επιδείνωσης της επιδημιολογικής εικόνας σε περιοχές όπως η Ινδία.

Δύο είναι οι κυριότεροι κίνδυνοι που μπορούν να απειλήσουν την ισχυρή οικονομική ανάκαμψη. Ο πρώτος είναι η ταχέως μεταδιδόμενη μετάλλαξη «Δέλτα» του κορωνοϊού η οποία, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ταυτοποιήθηκε για πρώτη φορά τον Απρίλιο στην Ινδία και έχει εξαπλωθεί σε τουλάχιστον 85 χώρες παγκοσμίως, προκαλώντας ανησυχία για ένα νέο κύμα έξαρσης της πανδημίας. To μεγαλύτερο πρόβλημα εντοπίζεται κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες οι οποίες δεν διαθέτουν επαρκείς δόσεις εμβολίων ενώ παράλληλα τα συστήματα υγείας τους δέχονται σημαντική πίεση. Οι ΗΠΑ και άλλες χώρες συμφώνησαν να αυξήσουν τις δωρεές εμβολίων, οι οποίες όμως δεν επαρκούν για να καλύψουν τους μεγάλους πληθυσμούς των φτωχών χωρών.

Ο δεύτερος κίνδυνος αφορά την εμφάνιση και την πιο επίμονη αναθέρμανση του πληθωρισμού, η οποία ίσως να υποχρεώσει τις κεντρικές τράπεζες να διαμορφώσουν ανάλογα την πολιτική τους αποσύροντας νωρίτερα τα προγράμματα στήριξης των οικονομιών. Οι Κεντρικοί Τραπεζίτες επιμένουν ότι αυτή η αύξηση του πληθωρισμού είναι παροδική καθώς ήταν αναμενόμενο ότι οι τιμές σε παγκόσμιο επίπεδο θα αυξηθούν μετά το τέλος των λοκντάουν. Το κόστος για υγειονομικά μέτρα, η αυξημένη ζήτηση για ενέργεια και και η διατάραξη της λειτουργίας πολλών εφοδιαστικών αλυσίδων έχουν συμβάλλει σ’αυτό.  Ο πληθωρισμός αντιδρά συνήθως ταχύτερα σε μια ισχυρή ανάκαμψη της οικονομίας.

Η μη επίτευξη συμφωνίας των χωρών του ΟΠΕΚ+ οδηγεί τις τιμές του πετρελαίου στα υψηλότερα επίπεδα από το 2018 ενισχύοντας παράλληλα τις πληθωριστικές πιέσεις λόγω της μεγαλύτερης ζήτησης μετά την ευρύτερη επανεκκίνηση των οικονομιών. Η κρίση μεταξύ των χωρών του ΟΠΕΚ φαίνεται να βαθαίνει και έτσι δεν μπορεί να γίνει καμία εκτίμηση για την ακριβή ποσότητα παραγωγής πετρελαίου το επόμενο διάστημα. Η Σαουδική Αραβία επιμένει στην άμεση αύξηση της παραγωγής και στην επέκταση της τρέχουσας συμφωνίας για σταθεροποίηση των τιμών και για το 2022 (έχοντας τη στήριξη κι άλλων χωρών, όπως της Ρωσίας) αλλά τα Η.Α.Ε. είχαν απορρίψει αυτό το ενδεχόμενο, αντιπροτείνοντας μιας μικρής διάρκειας αύξηση και νέο προγραμματισμό για το 2022.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχώρησε, έπειτα από 18 χρόνια, στην αναθεώρηση της στρατηγικής της και αποφάσισε την αλλαγή του προηγούμενου στόχου της για τον πληθωρισμό, όπου το μέγιστο που θα μπορούσε να επιτραπεί είναι «κοντά αλλά χαμηλότερα από 2%». Αυτό σήμαινε ότι κάθε φορά που οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό έδειχναν ότι πλησίαζε προς το 2%, έπρεπε να ληφθούν μέτρα για να υποχωρήσουν οι τιμές μειώνοντας την ρευστότητα από το σύστημα προλαμβάνοντας έτσι την υπερθέρμανση της οικονομίας. Πλέον, η ΕΚΤ μπορεί να αποδεχθεί υψηλότερα επίπεδα τιμών, αν αυτό κριθεί απαραίτητο, σε μια προσπάθεια να διατηρηθούν οι πολύ ευνοϊκές χρηματοδοτικές συνθήκες και να στηριχθεί η προσπάθεια ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά την πρωτοφανή περιπέτεια με την πανδημία. Ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Luis de Guindos, ανέφερε ότι o πληθωρισμός στην Ευρωζώνη μπορεί κατά το δ’ τρίμηνο του 2021 να ενισχυθεί στο 3% από το τρέχον 1,9% (εκτίμηση πληθωρισμού Ιουνίου), ωστόσο θεωρεί ότι η αύξηση θα είναι προσωρινή.

Αν και έχει ήδη ανοίξει η συζήτηση για το ενδεχόμενο μείωσης του ύψους των αγορών ομολόγων, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δείχνει αποφασισμένη να διατηρήσει το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, όπως πρόσφατα δήλωσε και η επικεφαλής της Christine Lagarde, τονίζοντας ότι η ανάκαμψη παραμένει εύθραυστη. Η ΕΚΤ αναμένεται ότι θα είναι μια από τις τελευταίες από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες που θα αυξήσει τα παρεμβατικά της επιτόκια.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε σε νέα έκδοση χρέους ύψους 15 δις ευρώ σε πενταετή και τριακονταετή ομόλογα, σε συνέχεια της προηγούμενης δεκαετούς έκδοσης ύψους 20 δις ευρώ.  Οι δύο εκδόσεις ομολόγων εντάσσονται στο ευρύτερο πρόγραμμα έκδοσης χρέους ύψους 800 δισ. ευρώ που προγραμματίζει η Ε.Ε. για το Ταμείο Ανάκαμψης σε βάθος πενταετίας. Στόχος της είναι να χρηματοδοτήσει εγγυήσεις και δάνεια προς τα κράτη-μέλη της, με απώτερο σκοπό τη στήριξη και την ανάκαμψή των οικονομιών τους από την ύφεση της πανδημίας. Οι νέες αυτές εκδόσεις έχουν βαθμό πιστοληπτικής αξιολόγησης ΑΑΑ και έχουν προγραμματιστεί για τα τέλη Ιουλίου ενώ αργότερα θα ακολουθήσουν και εκδόσεις «πράσινων» ομολόγων.

Στην τελευταία έκθεση του για την αμερικανική οικονομία, το ΔΝΤ αναβάθμισε σημαντικά τις προβλέψεις του για τον ρυθμό ανάπτυξης των ΗΠΑ καθώς διαπιστώνει πως η χώρα ανακάμπτει εντυπωσιακά από την πανδημία, ενώ προεξοφλεί πως θα υλοποιηθεί το μεγαλύτερο μέρος του επενδυτικού προγράμματος Μπάιντεν αλλά και οι κοινωνικές δαπάνες που αυτό προβλέπει. Η νέα εκτίμηση του ταμείου είναι πως η αμερικανική οικονομία θα σημειώσει φέτος τον υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης από το 1984 και συγκεκριμένα 7% ( εκτίμηση Απριλίου 4,6%) . Σημαντική ήταν και η αναθεώρηση  για το 2022, στο 4,9% σε σχέση με την προηγούμενη πρόβλεψη για αύξηση ΑΕΠ κατά 3,5%. Το Ταμείο εκφράζει επίσης την εκτίμηση πως θα παραμείνουν οι πληθωριστικές πιέσεις τους επόμενους μήνες.

Σύμφωνα με τα πρακτικά της τελευταίας συνάντησης (15-16 Ιουνίου) της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς (FOMC), αρκετοί αξιωματούχοι της Fed, πιστεύουν ότι η μείωση των αγορών περιουσιακών στοιχείων (tapering) μπορεί να ξεκινήσει νωρίτερα από ό,τι αναμενόταν. Σημειώνεται ότι η Fed αγοράζει μηνιαίως τουλάχιστον 80 δισ. δολάρια αμερικανικών κρατικών ομολόγων και 40 δισ. δολάρια σε ενυπόθηκα δάνεια.  Γενικότερα, η κεντρική τράπεζα τόνισε ότι η αμερικανική οικονομία ανακάμπτει δυναμικά ωστόσο δεν έχει επιτευχθεί ακόμη η πρόοδος που θα ήθελε, κυρίως στην απασχόληση, για να αρχίσει να αλλάζει τη νομισματική πολιτική της. Για μια ακόμη φορά χαρακτήρισε παροδική την αύξηση του πληθωρισμού, με 13 όμως από τους 18 αξιωματούχους να βλέπουν αύξηση των επιτοκίων δύο φορές το 2023, οι περισσότεροι εξ αυτών κατά 0,5% συνολικά.

Οι επόμενες εβδομάδες στις ΗΠΑ θα είναι εστιασμένες στις ανακοινώσεις αποτελεσμάτων του δευτέρου τριμήνου. Με τη δυναμική από το ράλι του α' εξαμήνου και τα ιστορικά υψηλά στα οποία διαπραγματεύονται οι βασικοί δείκτες της Wall Street αλλά και την εξαιρετικά χαμηλή βάση σύγκρισης, το δεύτερο τρίμηνο του 2021 αναμένεται να ξεπεράσει ακόμα και το πολύ ισχυρό δεύτερο τρίμηνο του 2019, μιας περιόδου πριν την έναρξη της πανδημίας. Οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις της αγοράς αναμένουν καθαρά κέρδη 388,5 δισ. δολάρια το οποίο μεταφράζεται σε αύξηση 61,6% σε ετήσια βάση ενώ ο τζίρος αναμένεται να αυξηθεί 18,1%. Η ισχυρή εταιρική κερδοφορία εκτιμάται ότι θα συνεχισθεί τόσο το τρίτο όσο και το τέταρτο τρίμηνο της χρονιάς.

Οι 130 μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου, μέλη του ΟΟΣΑ, υπέγραψαν ιστορική συμφωνία για την επιβολή ελάχιστου εταιρικού φόρου ύψους τουλάχιστον 15% στις πολυεθνικές εταιρείες, διασφαλίζοντας ότι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κόσμου, συμπεριλαμβανομένων των τεχνολογικών κολοσσών, θα καταβάλλουν τουλάχιστον 100 δισ. δολάρια περισσότερους φόρους ετησίως, με τα περισσότερα από αυτά τα φορολογικά έσοδα να καταλήγουν στα ταμεία των χωρών στις οποίες πραγματοποιούν τις περισσότερες πωλήσεις τους. Η συμφωνία θα εφαρμοστεί από το 2023. Η επιτυχής έκβαση των διαπραγματεύσεων αποτελεί νίκη της κυβέρνησης Μπάιντεν που θέλει να αποφύγει τον φορολογικό ανταγωνισμό των άλλων χωρών ενώ σχεδιάζει να αυξήσει τη φορολογία των αμερικανικών επιχειρήσεων στο 28%, από το 21% στο οποίο την είχε μειώσει η προηγούμενη κυβέρνηση, με στόχο την αύξηση των φορολογικών εσόδων και με σκοπό τη χρηματοδότηση των δαπανών για τη στήριξη της αμερικανικής οικονομίας.

Στις θερινές εκτιμήσεις της η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ορμώμενη από την καλύτερη του αναμενομένου πορεία της ελληνικής οικονομίας το πρώτο τρίμηνο του χρόνου, αναθεώρησε για δεύτερη φορά την πρόβλεψή της για τον ρυθμό ανάπτυξης του ελληνικού ΑΕΠ για το 2021 σε 4,3% από 4,1% που προέβλεπε τον Μάιο και 3,5% τον Φεβρουάριο.  Η αντίστοιχη εκτίμηση για το 2022 είναι στο 6.0% Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά ότι η σταδιακή άρση των περιορισμών σε συνδυασμό με τα μέτρα στήριξης και τα κονδύλια του Ταμείου Ανάκαμψης θα βοηθήσουν την οικονομία στηρίζοντας τη ρευστότητα των επιχειρήσεων, την απασχόληση, τις επενδύσεις και την ιδιωτική κατανάλωση.  Ο πληθωρισμός αναμένεται να κυμανθεί σε αρνητικά επίπεδα (-0,4%) φέτος και να επανέλθει σε θετικό πρόσημα (0,5%) το 2022.

Η ελληνική οικονομία έχει σήμερα την προοπτική ισχυρής ανάκαμψης. Υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, οι ρυθμοί ανάπτυξης μπορεί να είναι σταθεροί κατά την επόμενη πενταετία, πλησιάζοντας το 3,5%, κατά μέσο όρο. Οι βασικοί στόχοι που έχουν τεθεί για το 2022 είναι η έξοδος από την ενισχυμένη εποπτεία, η μείωση των κόκκινων δανείων των τραπεζών σε μονοψήφιο ποσοστό και η δημοσιονομική ισορροπία ενώ για το το πρώτο εξάμηνο του 2023 αναμένονται πρωτογενή πλεονάσματα και η επίτευξη της επενδυτικής διαβάθμισης του ελληνικού αξιόχρεου. Στις 13 Ιουλίου αναμένεται να εγκριθεί το ελληνικό σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που έχει κατατεθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η εκταμίευση της προκαταβολής των περίπου 4,3 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 13% του πακέτου, εκτιμάται ότι θα γίνει στο τέλος Ιουλίου.

Το κόστος δανεισμού της Ελλάδας για 20 χρόνια υποχώρησε κάτω από το επίπεδο του 1% και αποτυπώνει την αισθητή μείωση κινδύνου που εμφανίζει η χώρα μας, το γνωστό “country risk”, συγκρίνοντας το με το 27% του 2012 και το 14% του 2015. Ακόμη και σε σύγκριση με τα γερμανικά ομόλογα που είναι τα ομόλογα αναφοράς στην Ευρωζώνη, το spread του 20ετούς ελληνικού ομολόγου έπεσε κάτω από τις 100 μονάδες βάσης, στο επίπεδο δηλαδή που ήδη βρίσκεται και το spread του αντίστοιχου ελληνικού 10ετούς.

Το Χρηματιστήριο της Αθήνας δεν έχει καταφέρει ακόμα να κεφαλαιοποιήσει στο μέγιστο δυνατό βαθμό τη βελτίωση του κλίματος για την Ελλάδα. Αν και υπάρχουν ενθαρρυντικά σημάδια ότι ο τουρισμός επιστρέφει δυναμικά, η εξάπλωση της μετάλλαξης «Δέλτα» θέτει νέα εμπόδια. Σε περαιτέρω καθοδική αναθεώρηση των προβλέψεων για τις φετινές ταξιδιωτικές εισπράξεις έχουν αρχίσει να προσανατολίζονται οι φορείς του τουρισμού καθώς ο αρχικός στόχος ανάκτησης του 50% της τουριστικής δραστηριότητας του 2019, θεωρείται ως μη επιτεύξιμος και επαναπροσδιορζεται πλέον μεταξύ 30%-35%. Ταυτόχρονα οι πρόσφατες αυξήσεις κεφαλαίου, αν και δίνουν πλέον άλλη δυναμική στις τράπεζες, σε συνδυασμό με την έντονη ομολογιακή δραστηριότητα έχουν απορροφήσει σημαντικό μέρος της ρευστότητας. Τα ιστορικά υψηλά των διεθνών αγορών λειτουργούν επίσης αποτρεπτικά καθώς μια πιθανή διόρθωση είναι λογικό να συμπαρασύρει μια μικρή περιφερειακή αγορά σαν την ελληνική.  Εκτιμούμε ότι τα δεδομένα αυτά αποτελούν μια παρένθεση στις θετικές προοπτικές της ελληνικής μετοχικής αγοράς

Το επενδυτικό περιβάλλον δεν έχει αλλάξει. Η ισχυρή παγκόσμια οικονομική ανάκαμψη αναμένεται να διατηρηθεί και να διευρυνθεί και στις αναπτυσσόμενες οικονομίες με την προυπόθεση ότι τα εμβολιαστικά προγράμματα μπορούν να αναχαιτίσουν την εξάπλωση της νέας μετάλλαξης του κορωνοιού. Η πορεία του  πληθωρισμού θα συνεχίζει να αποτελεί πηγή προβληματισμού για την επενδυτική κοινότητα αν και οι έως τώρα ενέργειες των Κεντρικών Τραπεζών προϊδεάζουν ότι οποιαδήποτε μεταβολή στην νομισματική τους πολιτική θα είναι σταδιακή. Οι υψηλές αποτιμήσεις των μετοχικών αγορών δεν προκαλούν προς το παρόν ανησυχία καθώς βασίζονται στην εκτιμώμενη ισχυρή εταιρική κερδοφορία και του δευτέρου τριμήνου. Η επανεμφάνιση της μεταβλητότητας είναι πιθανή λόγω και των χαμηλών όγκων συναλλαγών της καλοκαιρινής περιόδου. Η επιλογή κλάδων και γεωγραφιών γίνεται πιο απαιτητική ενώ το ύψος των προσδοκώμενων αποδόσεων εκτιμάται ότι θα κυμανθεί σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν. Παρόλα αυτά τα σχεδόν μηδενικά και σε πολλές περιπτώσεις αρνητικά επιτόκια με μεγάλη συσσώρευση καταθέσεων οδηγούν αναπόφευκτα τους επενδυτές στην ανάληψη ρίσκου.  Η ενεργητική διαχείριση θεωρείται απαραίτητη με τα α/κ να αποτελούν τα ενδεδειγμένα συστατικά ενός επενδυτικού χαρτοφυλακίου, κατάλληλα διαμορφωμένου ανάλογα με το προφίλ του επενδυτή και των συνθηκών που επικρατούν στις αγορές. Σε συνδυασμό με την επέκταση του ορίζοντα επένδυσης μέσω σταδιακών τοποθετήσεων, ο επενδυτής δημιουργεί το επενδυτικό μείγμα που μπορεί να θωρακίσει σε μεγάλο βαθμό τις επενδύσεις του.