Σε κάποιο σημείο, ο δείκτης μεταβλητότητας VIX έφτασε στο υψηλότερο ενδοημερήσιο επίπεδό του από τον Μάρτιο του 2020, στο αποκορύφωμα του αρχικού κύματος της πανδημίας. Η αναταραχή αποδείχθηκε αξιοσημείωτα σύντομη, και η έναρξη ενός κύκλου συγχρονισμένων μειώσεων των επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες σε συνδυασμό με νέα δεδομένα για ήπια επιβράδυνση της αμερικανικής οικονομίας παρά ύφεση καθώς και τα νέα μέτρα ενίσχυσης της οικονομίας από τις κινεζικές αρχές οδήγησαν τις αγορές σε μια σημαντική ανάκαμψη με τους μετοχικούς δείκτες να καταγράφουν ιστορικά υψηλά.
Αμερικανική Κεντρική Τράπεζα
Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ υποχώρησε τον Αύγουστο στο 2,5% σε ετήσια βάση από 2,9% τον Ιούλιο ενώ ο δομικός δείκτης παρέμεινε αμετάβλητος στο 3,2%. Σε σούπερ τζάμπο μείωση των επιτοκίων προχώρησε η αμερικανική κεντρική τράπεζα, Federal Reserve, μειώνοντας το βασικό επιτόκιό της κατά 50 μονάδες βάσης, στην πρώτη μείωση μετά από τέσσερα χρόνια, επιβεβαιώνοντας όσους προέβλεπαν μεγαλύτερη επιτοκιακή μείωση της τάξης των 50 και όχι των 25 μονάδων βάσης, μετά τις έντονες ανησυχίες που προκλήθηκαν στην αγορά για την ευρωστία της αγοράς εργασίας.
Η Fed είχε διατηρήσει το επιτόκιο πολιτικής της στο εύρος 5,25%-5,50% από τον Ιούλιο του 2023, καθώς ο πληθωρισμός έπεσε από το υψηλό 40 ετών σε ένα επίπεδο που τώρα πλησιάζει το στόχο της κεντρικής τράπεζας.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής βλέπουν το επιτόκιο της Fed να μειώνεται κατά μία ακόμη μισή ποσοστιαία μονάδα μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους, άλλη μια πλήρη ποσοστιαία μονάδα το 2025 και κατά μισή ποσοστιαία μονάδα το 2026 για να καταλήγει σε ένα εύρος 2,75%-3,00%.
Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προχώρησε σε νέα μείωση του βασικού της επιτοκίου κατά 25 μονάδες βάσης στο 3,5% μετά και την αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη στο 2,2%, αλλά και εν μέσω προβληματισμών για την υποτονική ανάπτυξη. Η ΕΚΤ είχε αρχίσει το κύκλο νομισματικής χαλάρωσης τον Ιούνιο -με αντίστοιχη μείωση επιτοκίων- πολύ πιο πριν από τη Fed, ενώ ακολούθησε παύση τον Ιούλιο. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αξιωματούχων της τράπεζας, ο γενικός πληθωρισμός θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο σε 2,5% το 2024, 2,2% το 2025 και 1,9% το 2026, όπως και στις προβολές του Ιουνίου. Σύμφωνα με τις επικαιροποιημένες προβλέψεις, η οικονομία θα αναπτυχθεί με ρυθμό 0,8% το 2024, ο οποίος θα επιταχυνθεί σε 1,3% το 2025 και 1,5% το 2026. Πρόκειται για ελαφρά προς τα κάτω αναθεώρηση σε σύγκριση με τις προβολές του Ιουνίου, η οποία οφείλεται κυρίως στη μικρότερη συμβολή της εγχώριας ζήτησης τα επόμενα τρίμηνα. Οι αγορές τιμολογούν έξι συνολικά μειώσεις των επιτοκίων έως το τέλος του 2025, περίπου μία παραπάνω από ό,τι υποδηλώνουν οι οικονομικές προβλέψεις της ΕΚΤ.
Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Eurostat, ο ετήσιος πληθωρισμός στο σύνολο της Ευρωζώνης υποχώρησε στον Αύγουστο στο 2,2% ετησίως από το 2,6% του περασμένου μήνα, όσο προέβλεπε και η μέση εκτίμηση των αναλυτών, καταγράφοντας και το χαμηλότερο επίπεδό του από τα μέσα του 2021. Από την άλλη πλευρά η ευρωπαϊκή οικονομία συνέχισε να αναπτύσσεται με αδύναμους ρυθμούς και το β’ τρίμηνο, με την εικόνα να είναι βελτιωμένη από το τέλος του 2023, όταν εμφάνιζε μηδενικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ειδικότερα, το β' τρίμηνο του 2024, το εποχικά προσαρμοσμένο ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,3% τόσο στη ζώνη του ευρώ όσο και στην Ε.Ε. σε σύγκριση με το προηγούμενο τρίμηνο, Το α' τρίμηνο του 2024, το ΑΕΠ είχε επίσης αυξηθεί κατά 0,3% και στις δύο ζώνες, ενώ τα δύο προηγούμενα τρίμηνα είχε καταγράψει μηδενική ανάπτυξη στη ζώνη του ευρώ.
Ελληνική οικονομία
Στο 2,3% ετησίως διαμορφώθηκε ο ρυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας στο β’ τρίμηνο του 2024 από 2,1% στο πρώτο, με οδηγούς την αύξηση των επενδύσεων, των εξαγωγών και λιγότερο την κατανάλωση. Σε τριμηνιαία βάση το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,1% που αποτελεί και τη δεύτερη καλύτερη επίδοση μέσα στην ΕΕ μετά από αυτή της Πολωνίας. Με την ανακοίνωση των στοιχείων του β’ τριμήνου για την ανάπτυξη σε ετήσια βάση ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης για το πρώτο εξάμηνο του χρόνου διαμορφώθηκε στο 2,2%. Αυτό σημαίνει ότι για να επιτευχθεί ο ετήσιος στόχος του ΥΠΕΘΟ για ανάπτυξη 2,4% το 2024 θα πρέπει ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης για το δεύτερο εξάμηνο να φτάσει στο 2,8%, σε μια δύσκολη οικονομική συγκυρία τόσο στην Ευρωζώνη όσο και για της ΗΠΑ. Το πιο πιθανό είναι ο στόχος του 2024 να αναθεωρηθεί προς τα κάτω στο προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2024, αλλά και στο τετραετές δημοσιονομικό πλάνο για την περίοδο 2025-2028 που θα συμφωνηθεί το επόμενο διάστημα με τις Βρυξέλλες. Σύμφωνα με τα προκαταρκτικά στοιχεία της Eurostat, ο ετήσιος πληθωρισμός στην Ελλάδα αυξήθηκε οριακά στο 3,1%, ενώ στη μηνιαία σύγκριση Αυγούστου - Ιουλίου οι τιμές διατηρήθηκαν αμετάβλητες (0%).
Με θετικό πρόσημο ξεκίνησε ο κύκλος των αξιολογήσεων της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας, με τον καναδικό οίκο DBRS στην έκθεση του για την ελληνική οικονομία, να κάνει ένα βήμα στην κατεύθυνση της επόμενης αναβάθμισης αλλάζοντας την αξιολόγηση από "σταθερή" σε "θετική". Η DBRS προσυπογράφει τους υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης της οικονομίας προβλέποντας ανάπτυξη 2,2% για το 2024 και 2,5% για το 2025. Σημειώνει ότι η δημοσιονομική πολιτική κινείται προς την σωστή κατεύθυνση έχοντας ως στόχο για πρωτογενές πλεόνασμα το 2,1% του ΑΕΠ. Επικυρώνει επίσης την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και την πολιτική σταθερότητα. Ωστόσο υπογραμμίζει το γεγονός ότι η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει το μεταρρυθμιστικό της έργο ώστε να διατηρήσει βιώσιμους ρυθμούς ανάπτυξης. Το ελληνικό αξιόχρεο έχει ήδη λάβει επενδυτική βαθμίδα από τους άλλους τέσσερις μεγάλους οίκους, την S&P, την Fitch, την Scope και την DBRS. Η Moody’s εξακολουθεί να παραμένει η μοναδική από τους μεγάλους διεθνείς οίκους που αρνείται να δώσει ακόμα την πολυπόθητη επενδυτική βαθμίδα στο αξιόχρεο της Ελλάδας, αναβάθμισε ωστόσο τις προοπτικές της οικονομίας σε θετικές, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο ώστε να επισφραγιστεί η πρόοδος που έχει σημειώσει η Ελλάδα την τελευταία πενταετία. Ο οίκος Standard & Poor's έχει προγραμματισμένη αξιολόγηση στις 18 Οκτωβρίου. Υπενθυμίζεται πως αναβάθμισε την αξιολόγηση της οικονομίας από «σταθερή» σε «θετική» διατηρώντας όμως το αξιόχρεο στη βαθμίδα ΒΒΒ- . Η Fitch θα αξιολογήσει την οικονομία στις 22 Νοεμβρίου, έχοντας διατηρήσει την αξιολόγηση της οικονομίας σε «σταθερή» και το αξιόχρεο στην ελάχιστη επενδυτική βαθμίδα.
Ο οίκος Fitch ακολούθησε την πρόσφατη παρόμοια ενέργεια της Moody’s, αναβαθμίζοντας τις τέσσερις συστημικές ελληνικές τράπεζες κατά μία βαθμίδα, με θετική προοπτική.
Επενδυτικό περιβάλλον
Οι φόβοι ύφεσης υποχώρησαν σχετικά γρήγορα με βασικό σενάριο την ήπια προσγείωση της οικονομίας των ΗΠΑ και τις αγορές να τιμολογούν πλήρως την έναρξη μείωσης των επιτοκίων από την Fed τον Σεπτέμβριο.
Αντίθετα με τον συνήθως δύσκολο Σεπτέμβριο, οι μετοχικές αγορές κατέγραψαν ανοδική πορεία. Ο S&P 500 σημείωσε άνοδο +2% και ο MSCI Emerging +6,4% ενώ ο STOXX 600 ήταν οριακά αρνητικός στο -0,4%. Ο γενικός δείκτης του ελληνικου χρηματιστηρίου έκλεισε με μηνιαία κέρδη +1,45%.
Οι ελληνικές μετοχές διατηρούν μεσοπρόθεσμα τον ελκυστικό τους χαρακτήρα λόγω των μη-απαιτητικών αποτιμήσεων και της ισχυρής επενδυτικής υπόθεσης.
Οι ομολογιακές αξίες αναμένεται να υπεραποδώσουν λόγω περαιτέρω μειώσεων των επιτοκίων.
Επιμένουμε στη διατήρηση διασποράς στα χαρτοφυλάκια και υιοθετούμε στάση αναμονής παρακολουθώντας τα παγκόσμια οικονομικά δεδομένα και τις ενέργειες των κεντρικών τραπεζών.