Εκσυγχρονισμός του πρωτογενούς τομέα

Σκοπός και χαρακτηριστικά της δράσης

Η δράση είναι υποέργο της δράσης 1 «Οικονομικός μετασχηματισμός του αγροτικού τομέα» του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Το υποέργο έχει ως στόχο:

• Την αύξηση του βαθμού συνεργασίας στον πρωτογενή τομέα.
• Τη βελτίωση της οικονομικής αποδοτικότητας όλων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
• Τη διευκόλυνση της αναδιάρθρωσης και του εκσυγχρονισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων.
• Τη βελτίωση της θέσης του αγροτών στην αλυσίδα αξίας.
• Την καθετοποίηση της παραγωγικής διαδικασίας.
• Την εφαρμογή της συμβολαιακής γεωργίας.
• Την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων στις αγορές μέσα από την αξιοποίηση της έρευνας, της σύγχρονης τεχνολογίας και των ψηφιακών εργαλείων.
• Την ενσωμάτωση διαδικασιών καινοτομίας και χρήσης νέων τεχνολογιών αλλά και διαδικασιών φιλικών προς το περιβάλλον, που περιορίζουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.
• Τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αποδοτικότερη διαχείριση των φυσικών πόρων.
• Τη δημιουργία του κατάλληλου υπόβαθρου για την παραγωγή προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας και την τυποποίηση και εμπορία αυτών, ιδανικά σε συνθήκες που τονίζουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ελληνικού αγροδιατροφικού τομέα.

Κάθε επενδυτικό σχέδιο πρέπει να αποδεικνύει ότι εκπληρώνει τουλάχιστον έναν από τους παραπάνω στόχους.

Στο πλαίσιο της πρόσκλησης της δράσης, καθορίζεται το καθεστώς ενισχύσεων που συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα των γεωργικών εκμεταλλεύσεων μέσα από επενδύσεις στην αλυσίδα αγροδιατροφής.

Η δημόσια ενίσχυση ανέρχεται σε 35 εκατ. ευρώ και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) για την περίοδο 2022-2025.

Περιοχή εφαρμογής της δράσης είναι όλη η ελληνική επικράτεια.

Δικαιούχοι της δράσης

Στη δράση μπορούν να συμμετέχουν νομικά πρόσωπα που:

• Ανήκουν στις πολύ μικρές, μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ).
• Ανήκουν στις μεγάλες επιχειρήσεις (με την επιφύλαξη των ειδικότερα οριζόμενων στο κατά περίπτωση εφαρμοστέο ειδικό άρθρο του ΓΑΚ και του Καν. 2472/2022).
• Τηρούν απλογραφικά ή/και διπλογραφικά βιβλία – είναι γραμμένα στα αντίστοιχα υποχρεωτικά μητρώα υποβολής της αίτησης ενίσχυσης.

Αρκεί να πληρούν μια από τις παρακάτω προϋποθέσεις:

1. Να είναι Ομάδες Παραγωγών (ΟμΠ), Οργανώσεις Παραγωγών (ΟΠ), Ενώσεις Οργανώσεων Παραγωγών και Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) και Ανώνυμες Εταιρείες με την πλειοψηφία των μετοχών τους να ανήκει σε Αγροτικούς Συνεταιρισμούς του Ν.4673/2020 (Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και άλλες διατάξεις).
2. Να είναι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του Ν.4430/2016 και εταιρείες του εμπορικού δικαίου (εκτός από αυτές της πρώτης περίπτωσης) που εφαρμόζουν συμβολαιακή γεωργία υπό τους ακόλουθους όρους, προϋποθέσεις και περιορισμούς:

   α.Εφόσον εμπορεύονται γεωργικό προϊόν με παραγόμενο τελικό γεωργικό προϊόν και με τουλάχιστον το 40% κατ’ έτος της αξίας των Α’ υλών που χρησιμοποιούνται στην ενισχυόμενη επένδυση να είναι γεωργικό προϊόν συμβολαιακής γεωργίας.

   β.Εφόσον εμπορεύονται γεωργικό προϊόν με τελικό προϊόν μη γεωργικό προϊόν και τουλάχιστον το 40% κατ’ έτος της αξίας του γεωργικού προϊόντος που χρησιμοποιείται ως Α’ ύλη στην ενισχυόμενη επένδυση να είναι γεωργικό προϊόν συμβολαιακής γεωργίας.

   Τα συμβόλαια συνάπτονται μεταξύ του δικαιούχου της ενίσχυσης και των παραγωγών του γεωργικού προϊόντος ή μεταξύ του δικαιούχου και ενώσεων παραγωγών (ανεξαρτήτως νομικής μορφής) που δραστηριοποιούνται σε οποιοδήποτε κράτος μέλος του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ).

   γ.Η υποχρέωση εφαρμογής της συμβολαιακής γεωργίας ξεκινά από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της υλοποίησης της επένδυσης και τα συμβόλαια είναι διάρκειας 3 χρόνων.

   δ.Με την πάροδο 3 χρόνων από την ολοκλήρωση της υλοποίησης της επένδυσης και με προθεσμία 2 μήνες, ο δικαιούχος υποχρεούται να προσκομίσει ενυπόγραφη βεβαίωση ορκωτού λογιστή όπου θα τεκμηριώνονται οι προϋποθέσεις των περιπτώσεων α και β.

3. Να είναι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του Ν.4430/2016 και εταιρείες εμπορικού δικαίου (εκτός από αυτές της πρώτης περίπτωσης) που εμφανίζουν βαθμό καθετοποίησης σε ποσοστό τουλάχιστον 40%, αξιοποιώντας ιδιοπαραγόμενα αγροτικά προϊόντα.

Η υποχρέωση διατήρησης του ποσοστού καθετοποίησης ξεκινάει μετά την ολοκλήρωση της υλοποίησης της επένδυσης και έχει διάρκεια 3 χρόνια. Με την πάροδο των 3 χρόνων από την έναρξη της υποχρέωσης καθετοποίησης της παραγωγής και με προθεσμία 2 μήνες, ο δικαιούχος υποχρεούται να προσκομίσει ενυπόγραφη βεβαίωση ορκωτού λογιστή, όπου θα τεκμηριώνεται η συγκεκριμένη προϋπόθεση.

Δικαιούχοι της δράσης μπορεί να είναι και υπό σύσταση νομικά πρόσωπα που ολοκληρώνουν τις διαδικασίες σύστασης πριν από την έκδοση της ατομικής εγκριτικής απόφασης ενίσχυσης.

Δεν μπορούν να συμμετέχουν στη δράση πρόσωπα που λειτουργούν με τη μορφή εταιρείας αστικού δικαίου (με εξαίρεση τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις και την κοινοπραξία).

Επιλέξιμες δαπάνες

Ενισχύονται επενδύσεις σε ενσώματα και άυλα στοιχεία ενεργητικού που έχουν εύλογο κόστος υλοποίησης και τεκμηριώνονται εγγράφως με σαφή, συγκεκριμένο και επικαιροποιημένο τρόπο στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη.

Κάθε αίτηση ενίσχυσης προκειμένου να κριθεί επιλέξιμη για ένταξη στο υποέργο, πέραν των λοιπών όρων, προϋποθέσεων και περιορισμών περιλαμβάνει περιφερειακές ενισχύσεις κατά την έννοια του άρθρου 14 του ΓΑΚ, για επενδυτικές δαπάνες σε ενσώματα και άυλα στοιχεία ενεργητικού στην εμπορία γεωργικού ή/και μη γεωργικού προϊόντος. Οι ενισχύσεις χορηγούνται:

• Για αρχική επένδυση, στις περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο α) της Συνθήκης, ανεξάρτητα από το μέγεθος του δικαιούχου.
• Για αρχική επένδυση, σε ΜμΕ, στις ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης,
• Μόνο για αρχική επένδυση για νέα οικονομική δραστηριότητα σε μεγάλες επιχειρήσεις, στις ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της Συνθήκης

Οι ενισχύσεις φορούν στις οικονομικές δραστηριότητες των ΚΑΔ του παραρτήματος VIII υπό τις προϋποθέσεις της δράσης.

Οι ενισχύσεις δεν χορηγούνται στον τομέα της εμπορίας γεωργικών προϊόντων εάν:

• Το ποσό της ενίσχυσης καθορίζεται με βάση την τιμή ή την ποσότητα των προϊόντων που αγοράζονται από πρωτογενείς παραγωγούς ή διατίθενται στην αγορά από τις οικείες επιχειρήσεις.

ή

• Η ενίσχυση συνοδεύεται από την υποχρέωση της απόδοσής της εν μέρει ή εξ ολοκλήρου σε πρωτογενείς παραγωγούς.

Δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων

• Κατασκευή και εκσυγχρονισμός ακινήτων.
• Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου για την εξυπηρέτηση των αναγκών της μονάδας.
• Οχήματα με τα οποία η επιχείρηση μεταφέρει Α’ ύλες και προϊόντα (έτοιμα και ημιέτοιμα) μέσα στον χώρο της μονάδας. Επιλέξιμα είναι τα ηλεκτρικά οχήματα, τα οχήματα μηδενικών εκπομπών CO2 και τα οχήματα που εκπέμπουν CO2 μικρότερο από 50g/Km.
• Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση εξοπλισμού (συμπεριλαμβανομένου και του εξοπλισμού εργαστηρίων στον βαθμό που εξυπηρετεί τη λειτουργία της μονάδας).
• Απόκτηση του συνόλου στοιχείων ενεργητικού που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που:
  • Έχει κλείσει.
  • Αποκτάται από επενδυτή που δεν σχετίζεται με τον πωλητή και αποκλείει την απλή εξαγορά των μετοχών μιας επιχείρησης.

  Η αγορά του συνόλου ή και μέρους των υφιστάμενων πάγιων στοιχείων ενεργητικού μιας επιχειρηματικής εγκατάστασης (π.χ. κτηρίων, μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού) είναι επιλέξιμη υπό  προϋποθέσεις.

• Δαπάνες εξοπλισμού μηχανοργάνωσης της επιχείρησης, όπως  αγορά τηλεφωνικών εγκαταστάσεων, δικτύων ενδοεπικοινωνίας, ηλεκτρονικών υπολογιστών και περιφερειακών μηχανημάτων, φωτοτυπικών, συστημάτων ασφαλείας εγκαταστάσεων, συστημάτων πυροσβεστικής προστασίας εγκαταστάσεων κ.ά.

  Στον εξοπλισμό μηχανοργάνωσης συμπεριλαμβάνονται και οι δαπάνες για απομακρυσμένη και έξυπνη διαχείριση με την εγκατάσταση συστημάτων τηλεελέγχου, καθώς και κάθε άλλη επένδυση που οδηγεί σε ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων. Επιλέξιμος είναι ο εξοπλισμός που λειτουργεί με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον και συνοδεύεται από αντίστοιχες πιστοποιήσεις (εφόσον υφίστανται στην αγορά).

• Δαπάνες για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία.
• Δαπάνες για την ίδρυση και τον εκσυγχρονισμό των δικτύων διανομής με προϋποθέσεις.
• Άυλες δαπάνες, όπως:
  • Απόκτηση λογισμικού, διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, αδειών εκμετάλλευσης δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, εμπορικών σημάτων (συμπεριλαμβάνονται και επενδύσεις σε ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων).
  • Τεχνικές προδιαγραφές και σχεδιασμός προϊόντων.
  • Έρευνες αγοράς.
  • Εταιρική ταυτότητα και branding (logo, εταιρικές παρουσιάσεις κ.ά.).
  • Σχεδιασμός προωθητικών ενεργειών και υλικού για εταιρείες και προϊόντα.
  • Απόκτηση πιστοποιητικών διασφάλισης ποιότητας που εξασφαλίζουν στον καταναλωτή την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίμων που καταναλώνει από αρμόδιους οργανισμούς (π.χ. ISO, HACCP, BRC GlobalStandards, IFS FoodStandard, GLOBALG.AP κ.ά.).
• Τα άυλα στοιχεία ενεργητικού είναι επιλέξιμα για τον υπολογισμό των επενδυτικών δαπανών, εφόσον:

1. Χρησιμοποιούνται αποκλειστικά στην επιχειρηματική εγκατάσταση που λαμβάνει την ενίσχυση.
2. Είναι αποσβεστέα.
3. Αγοράζονται σύμφωνα με τους όρους της αγοράς από τρίτους που δεν έχουν σχέση με τον αγοραστή.
4. Περιλαμβάνονται στα στοιχεία ενεργητικού της επιχείρησης στην οποία χορηγείται η ενίσχυση και παραμένουν συνδεδεμένα με το έργο για το οποίο χορηγείται η ενίσχυση για τουλάχιστον 5 ή 3 χρόνια στην περίπτωση των ΜμΕ.

Δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων

• Ενισχύσεις για συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ΜμΕ.
• Ενισχύσεις για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις.
• Ενισχύσεις καινοτομίας για ΜμΕ.
• Ενισχύσεις για επαγγελματική κατάρτιση.
• Επενδυτικές ενισχύσεις σε επιχειρήσεις για την υπέρβαση ενωσιακών προτύπων ή για την αύξηση της προστασίας του περιβάλλοντος ελλείψει ενωσιακών προτύπων.
• Επενδυτικές ενισχύσεις για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.

Δαπάνες που ορίζονται στον Κανονισμό 702/2014

• Ενισχύσεις ΜμΕ για επενδύσεις σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις που συνδέονται με πρωτογενή γεωργική παραγωγή.
• Ενισχύσεις για μέτρα προώθησης γεωργικών προϊόντων.

Επιλέξιμος προϋπολογισμός

Για τις πολύ πικρές, μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις ο επιλέξιμος προϋπολογισμός κυμαίνεται από 500.000€ έως 1 εκατ. ευρώ.

Ποσοστά ενισχύσεων

Τα ποσοστά της έντασης ενίσχυσης για τις περιφερειακές ενισχύσεις (ΓΑΚ, άρθρο 14 του τμήματος 1) αποτυπώνονται ανά περιφέρεια στον πίνακα:

Τα ποσοστά της έντασης ενίσχυσης για το καθεστώς ενίσχυσης του Κανονισμού 2472/2022 (άρθρο 14, του τμήματος 1) αποτυπώνονται στον πίνακα

Η ένταση της ενίσχυσης ορίζεται σύμφωνα με τα ανώτατα όρια του πίνακα για κάθε περιφέρεια και δεν μπορεί να ξεπερνά το 50% της επιλέξιμης δαπάνης για τις εξής δαπάνες:

• Συμβουλευτικές υπηρεσίες σε MμE
• Συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις
• Καινοτομία ΜμΕ
• Επαγγελματική κατάρτιση

Η ένταση της ενίσχυσης σε δαπάνες για την υπέρβαση ενωσιακών προτύπων ή για την αύξηση της προστασίας του περιβάλλοντος ελλείψει ενωσιακών προτύπων ορίζεται σύμφωνα με τα ανώτατα όρια του πίνακα για κάθε περιφέρεια και δεν μπορεί να ξεπερνά το 40% της επιλέξιμης δαπάνης. Η ένταση της ενίσχυσης αυξάνεται στο 50% στην περίπτωση ενισχύσεων σε ΜμΕ.

Η ένταση της ενίσχυσης για δαπάνες που αφορούν στην προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ορίζεται σύμφωνα με τα ανώτατα όρια του πίνακα για κάθε περιφέρεια και δεν μπορεί να ξεπερνά το 45% της επιλέξιμης δαπάνης. Η ένταση της ενίσχυσης αυξάνεται στο 50% για τις ΜμΕ.

Η ένταση της ενίσχυσης για μέτρα προώθησης γεωργικών προϊόντων ορίζεται σύμφωνα με τα ανώτατα όρια του πίνακα για κάθε περιφέρεια και δεν μπορεί να ξεπερνά το 50% της επιλέξιμης δαπάνης.

Κριτήρια επιλεξιμότητας

• Κριτήριο 1: Ωριμότητα επενδυτικού σχεδίου – αφορά στην κάλυψη της ιδιωτικής συμμετοχής και τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά του Παραρτήματος Ι της Πρόσκλησης.
• Κριτήριο 2: Νόμιμη σύσταση δικαιούχου – τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά του Παραρτήματος Ι της Πρόσκλησης.
• Κριτήριο 3: Πράσινη μετάβαση. Απαιτείται τουλάχιστον μία από τις δράσεις που περιγράφονται και στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη:
  • Επεξεργασία βιολογικών Α’ υλών ή Α’ υλών που παράγονται με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης.
  • Επενδύσεις σε κτιριακές εγκαταστάσεις για την επίτευξη υψηλότερου συντελεστή ενεργειακής απόδοσης σε σχέση με τα ελάχιστα όρια που προβλέπονται στο ισχύον θεσμικό, εθνικό και ενωσιακό πλαίσιο.
  • Επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό με μειωμένη κατανάλωση ενέργειας.
  • Προμήθεια οχημάτων του ανώτερου διαθέσιμου προτύπου μέτρησης εκπομπών ρύπων, όπως ισχύει για κάθε κατηγορία οχημάτων.
  • Επενδύσεις σε ΑΠΕ (συμπεριλαμβανομένων των ΑΠΕ από ηλιακή ενέργεια).
  • Επενδύσεις σε υποδομές που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση ύδατος.
  • Επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό που συμβάλλει στην εξοικονόμηση ύδατος.
• Κριτήριο 4: Επένδυση στην καινοτομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Απαιτείται τουλάχιστον μία δράση σε επενδύσεις με σκοπό την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων ή/και σύγχρονων παραγωγικών μεθόδων και διαδικασιών και περιγράφονται στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη.

Ενδεικτικά, αναφέρονται επενδύσεις σε σύγχρονα συστήματα τηλεελέγχου και καταγραφής / παρακολούθησης της παραγωγικής διαδικασίας.

• Κριτήριο 5: Βιωσιμότητα της επένδυσης. Για τον προσδιορισμό της βιωσιμότητας της επένδυσης, τα αποδεκτά όρια των επιλεγμένων αριθμοδεικτών επίδοσης στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη είναι:
  • Γενική ρευστότητα του φορέα πριν από την επένδυση (κυκλοφορούν ενεργητικό / βραχυχρόνιες υποχρεώσεις) > 1. Αφορά μόνο υφιστάμενες επιχειρήσεις που έχουν κλείσει μία τουλάχιστον διαχειριστική χρήση.
  • Καθαρό περιθώριο κέρδους του φορέα μετά την επένδυση (καθαρό κέρδος / συνολικός τζίρος) > 1%.
  • Εσωτερικός συντελεστής απόδοσης (IRR) του φορέα μετά την επένδυση για περίοδο 10 χρόνων > 10.
  • Ικανότητα Αποπληρωμής Τοκοχρεολυσίων (ΙΑΤ) του φορέα μετά την επένδυση < 2.
• Κριτήριο 6: Καθετοποίηση. Η αίτηση ενίσχυσης πληροί τις προϋποθέσεις για επενδύσεις καθετοποίησης εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις που αναγράφονται στην Πρόσκληση.

Ενδιαφέρεστε για τη δράση;

Μπορείτε να υποβάλετε την αίτησή σας από 14.06.2023 στις 12:00 έως και 14.08.2023 στις 12:00. Συγκεκριμένα, χρειάζεται να υποβάλετε:

1. Την αίτηση ενίσχυσης (σύμφωνα με το Παράρτημα IV της Πρόσκλησης).
2. Τον φάκελο δικαιολογητικών για την έγκριση της πρότασης (σύμφωνα με το Παράρτημα Ι της Πρόσκλησης).

Εάν ενδιαφέρεστε να ενταχθείτε στη δράση, πρέπει να κάνετε online εγγραφή και αίτηση στο gov.gr:

• Επιλέγετε Γεωργία και κτηνοτροφία > Γεωργική Επιχειρηματικότητα. 

Η αξιολόγηση των αιτήσεων ενίσχυσης είναι άμεση και ολοκληρώνεται με την έκδοση των εγκριτικών αποφάσεων ενίσχυσης.