Καινοτομία και πράσινη μετάβαση στη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων

Σκοπός και χαρακτηριστικά της δράσης

Η δράση είναι υποέργο της δράσης «Οικονομικός μετασχηματισμός του αγροτικού τομέα» του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Έχει ως στόχο:

• Την αύξηση του βαθμού συνεργασίας στον πρωτογενή τομέα μέσα από συλλογικά σχήματα ή/και την υιοθέτηση της συμβολαιακής γεωργίας.
• Τη βελτίωση της θέσης του αγροτών στην αλυσίδα αξίας.
• Την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των προϊόντων στις αγορές μέσα από την αξιοποίηση της έρευνας, της σύγχρονης τεχνολογίας και των ψηφιακών εργαλείων.
• Την ενσωμάτωση διαδικασιών καινοτομίας και χρήσης νέων τεχνολογιών και διαδικασιών φιλικών προς το περιβάλλον, που περιορίζουν το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.
• Τη βιώσιμη ανάπτυξη και την αποδοτικότερη διαχείριση των φυσικών πόρων.

Κάθε επενδυτικό σχέδιο αποδεικνύει ότι εκπληρώνει τουλάχιστον έναν από αυτούς τους στόχους.

Το καθεστώς ενισχύσεων περιλαμβάνει:

• Ενισχύσεις στη μεταποίηση και εμπορία γεωργικού προϊόντος – αφορά κάθε επέμβαση σε γεωργικό προϊόν από την οποία προκύπτει επίσης γεωργικό προϊόν, με εξαίρεση τις εργασίες εντός της γεωργικής εκμετάλλευσης που είναι απαραίτητες για την προετοιμασία προϊόντος ζωτικής ή φυτικής προέλευσης για την πρώτη του πώληση (σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 10 του ΓΑΚ).
• Ενισχύσεις στη μεταποίηση και εμπορία μη γεωργικού προϊόντος –  αφορά κάθε επέμβαση σε γεωργικό προϊόν ως πρώτη ύλη της παραγωγικής διαδικασίας (που δεν καλύπτεται από το παράρτημα I της Συνθήκης για την Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το άρθρο 2, παρ. 56 του ΓΑΚ).

Η δημόσια ενίσχυση ανέρχεται σε 181.521.000€ και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) για την περίοδο 2022-2025.

Περιοχή εφαρμογής της δράσης είναι όλη η ελληνική επικράτεια.

Δικαιούχοι της δράσης

Στη δράση μπορούν να συμμετέχουν νομικά πρόσωπα (με την επιφύλαξη των ειδικότερα οριζόμενων στο κατά περίπτωση εφαρμοστέο ειδικό άρθρο του ΓΑΚ):

• Πολύ μικρές, μικρές, μεσαίες (ΜμΕ) επιχειρήσεις
• Μεγάλες επιχειρήσεις
• Με απλογραφικά ή/και διπλογραφικά βιβλία

Αρκεί την ημερομηνία υποβολής της αίτησης ενίσχυσης πληρούν μία από τις προϋποθέσεις:

• Είναι Ομάδες Παραγωγών (ΟμΠ) Οργανώσεις Παραγωγών (ΟΠ), Ενώσεις Οργανώσεων Παραγωγών, Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) και Ανώνυμες Εταιρίες με την πλειοψηφία των μετοχών τους να ανήκει σε Αγροτικούς Συνεταιρισμούς του Ν.4673/2020 («Αγροτικοί Συνεταιρισμοί και άλλες διατάξεις»).
• Είναι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του Ν.4430/2016 και επιχειρήσεις εμπορικού δικαίου (εκτός αυτών της παραπάνω περίπτωσης), που εφαρμόζουν συμβολαιακή γεωργία υπό τους ακόλουθους όρους, προϋποθέσεις και περιορισμούς:

1. Εφόσον μεταποιούν ή/και εμπορεύονται γεωργικό προϊόν και παράγεται τελικό γεωργικό προϊόν, με τουλάχιστον το 40% της αξίας των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται στην ενισχυόμενη επένδυση ανά έτος να είναι γεωργικό προϊόν συμβολαιακής γεωργίας.
2. Εφόσον μεταποιούν ή/και εμπορεύονται γεωργικό προϊόν με τελικό προϊόν μη γεωργικό προϊόν και με τουλάχιστον το 40% της αξίας των πρώτων υλών που χρησιμοποιούνται στην ενισχυόμενη επένδυση ανά έτος να είναι γεωργικό προϊόν συμβολαιακής γεωργίας.
3. Η υποχρέωση εφαρμογής της συμβολαιακής γεωργίας ξεκινά από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της υλοποίησης της επένδυσης και τα συμβόλαια έχουν διάρκεια τουλάχιστον 3 χρόνια.
4. Μετά τα 3 χρόνια από την ολοκλήρωση της υλοποίησης της επένδυσης και με 2 μήνες προθεσμία ο δικαιούχος έχει υποχρέωση να προσκομίσει ενυπόγραφη βεβαίωση ορκωτού λογιστή που να τεκμηριώνει τις προϋποθέσεις 1 και 2.

• Είναι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις του Ν.4430/2016 και εταιρίες του εμπορικού δικαίου (εκτός αυτών της πρώτης περίπτωσης), που εμφανίζουν βαθμό καθετοποίησης σε ποσοστό τουλάχιστον 40%, αξιοποιώντας ιδιοπαραγόμενα αγροτικά προϊόντα.
  
  Η υποχρέωση διατήρησης του ποσοστού καθετοποίησης ξεκινά μετά την ολοκλήρωση της υλοποίησης της επένδυσης και είναι 3ετής. Μετά τα 3 χρόνια από την έναρξη της υποχρέωσης καθετοποίησης της παραγωγής και με 2 μήνες προθεσμία ο δικαιούχος έχει υποχρέωση να προσκομίσει ενυπόγραφη βεβαίωση ορκωτού λογιστή που θα τεκμηριώνει τη συγκεκριμένη προϋπόθεση.
• Είναι υπό σύσταση νομικά πρόσωπα που ολοκληρώνουν τις διαδικασίες σύστασης πριν την έκδοση της ατομικής εγκριτικής απόφασης ενίσχυσης.

Στη δράση δεν μπορούν να συμμετέχουν πρόσωπα που λειτουργούν υπό τη μορφή της επιχείρησης αστικού δικαίου, με εξαίρεση τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές επιχειρήσεις και τις κοινοπραξίες. Επιπλέον, δεν μπορούν να λάβουν ενίσχυση φυσικά πρόσωπα και ατομικές επιχειρήσεις.

Επιλέξιμες δαπάνες

• Επενδύσεις ανάπτυξης συμπληρωματικών δραστηριοτήτων των αλιέων (αλιευτικός τουρισμός).
• Εκσυγχρονισμός / Μετεγκατάσταση παραγωγικών επενδύσεων στην υδατοκαλλιέργεια.
• Ίδρυση / Εκσυγχρονισμός / Επέκταση επιχειρήσεων μεταποίησης και εμπορίας προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας.
• Ενίσχυση επιχειρήσεων που συνδέονται με τον δευτερογενή και τριτογενή τομέα.

Δείτε όλες τις δράσεις του τοπικού προγράμματος με τους επιλέξιμους ΚΑΔ, τους περιορισμούς, τις προϋποθέσεις και τις επιλέξιμες δαπάνες στην Πρόσκληση και στα παραρτήματά της.

Ενισχύονται επενδύσεις σε ενσώματα και άυλα στοιχεία ενεργητικού, εφόσον σε κάθε περίπτωση πληρούνται οι προϋποθέσεις του σχετικού εφαρμοστέου άρθρου του ΓΑΚ.

Δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων

• Κατασκευή και εκσυγχρονισμός ακινήτων.
• Διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου για την εξυπηρέτηση των αναγκών της μονάδας.
• Οχήματα για μεταφορές πρώτων υλών και προϊόντων (έτοιμων και ημι-έτοιμων) μέσα στον χώρο της μονάδας. Επιλέξιμα είναι τα ηλεκτρικά οχήματα, τα οχήματα μηδενικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και τα οχήματα που εκπέμπουν διοξείδιο του άνθρακα (CO2) λιγότερο από 50g/Km.
• Αγορά, μεταφορά και εγκατάσταση εξοπλισμού, συμπεριλαμβανομένου και του εξοπλισμού εργαστηρίων στο βαθμό που εξυπηρετεί την λειτουργία της μονάδας.
• Απόκτηση του συνόλου στοιχείων ενεργητικού που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που:
  • Έχει κλείσει.
  • Αποκτάται από επενδυτή που δεν σχετίζεται με τον πωλητή και αποκλείει την απλή εξαγορά των μετοχών μιας επιχείρησης.
• Η αγορά του συνόλου ή/και μέρους των υφιστάμενων παγίων στοιχείων ενεργητικού, όπως κτήρια, μηχανήματα και λοιπός εξοπλισμός, μιας επιχειρηματικής εγκατάστασης (υπό προϋποθέσεις).
• Δαπάνες εξοπλισμού μηχανοργάνωσης της επιχείρησης (π.χ. αγορά τηλεφωνικών εγκαταστάσεων, δικτύων ενδοεπικοινωνίας, ηλεκτρονικών υπολογιστών και περιφερειακών μηχανημάτων, φωτοτυπικών, συστημάτων ασφαλείας εγκαταστάσεων, συστημάτων πυροσβεστικής προστασίας εγκαταστάσεων).
  
  Στον εξοπλισμό μηχανοργάνωσης συμπεριλαμβάνονται:
  • Οι δαπάνες για απομακρυσμένη και έξυπνη διαχείριση με την εγκατάσταση συστημάτων τηλεελέγχου.
  • Κάθε άλλη επένδυση που οδηγεί σε ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων.
  Επιλέξιμος είναι ο εξοπλισμός που λειτουργεί με τρόπο φιλικό προς το περιβάλλον και συνοδεύεται από αντίστοιχες πιστοποιήσεις, εφόσον υφίστανται στην αγορά.
• Δαπάνες για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας στα άτομα με αναπηρία.
• Σε περίπτωση αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού των δικτύων διανομής (logistic) της επιχείρησης, επιλέξιμος είναι ο μηχανολογικός εξοπλισμός που έχει μοναδικό κωδικό αναγνώρισης (serial number) και οι κτηριακές εγκαταστάσεις, εφόσον το αίτημα πληρωμής συνοδεύεται από τοπογραφικό με γεωχωρική σήμανση και φωτογραφίες με γεωχωρική σήμανση και χρονοσήμανση, όπου αποτυπώνεται η κατάσταση πριν και μετά την επένδυση.
• Άυλες δαπάνες, όπως για λογισμικό και διπλώματα ευρεσιτεχνίας, άδειες εκμετάλλευσης δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας, εμπορικά σήματα (συμπεριλαμβάνονται και επενδύσεις σε ψηφιακή αναβάθμιση των επιχειρήσεων), τεχνικές προδιαγραφές και σχεδιασμός προϊόντων, έρευνες αγοράς, εταιρική ταυτότητα και branding (logos, εταιρικές παρουσιάσεις κ.ά.), σχεδιασμό προωθητικών ενεργειών και υλικού για εταιρείες και προϊόντα.
  
  Επιπλέον, επιλέξιμες είναι οι δαπάνες για απόκτηση πιστοποιητικών διασφάλισης ποιότητας από αρμόδιους οργανισμούς (π.χ. ISO, HACCP, BRC GlobalStandards, IFS FoodStandard, GLOBALGAP κ.ά.), που εξασφαλίζουν στον καταναλωτή την ποιότητα και την ασφάλεια των τροφίμων που καταναλώνει.

Δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων

• Ενισχύσεις για συμβουλευτικές υπηρεσίες σε ΜμΕ
• Ενισχύσεις για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις
• Ενισχύσεις καινοτομίας για ΜμΕ
• Επενδυτικές ενισχύσεις σε επιχειρήσεις για την υπέρβαση ενωσιακών προτύπων ή για την αύξηση της προστασίας του περιβάλλοντος λόγω έλλειψης ενωσιακών προτύπων
• Επενδυτικές ενισχύσεις για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές

Βασική προϋπόθεση για τις δαπάνες

Βασική προϋπόθεση για τις δαπάνες είναι να αφορούν χαρακτήρα αρχικής επένδυσης. Αρχική επένδυση είναι:

• Η επένδυση σε ενσώματα και άυλα στοιχεία ενεργητικού για τη δημιουργία νέας επιχειρηματικής εγκατάστασης, την επέκταση της δυναμικότητας υφιστάμενης επιχειρηματικής εγκατάστασης, τη διαφοροποίηση της παραγωγής μιας επιχειρηματικής εγκατάστασης σε προϊόντα που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σε αυτή ή τη θεμελιώδη αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής διαδικασίας υφιστάμενης επιχειρηματικής εγκατάστασης.

ή

• Η απόκτηση στοιχείων ενεργητικού που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει ή θα είχε κλείσει εάν δεν είχε αγορασθεί και που αγοράζεται από επενδυτή που δεν σχετίζεται με τον πωλητή και αποκλείει την απλή εξαγορά των μετοχών μιας επιχείρησης.

Επιπλέον, οι ενισχύσεις χορηγούνται:

• Για αρχική επένδυση στις περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 (παράγραφος 3, στοιχείο α) της Συνθήκης, ανεξάρτητα από το μέγεθος του δικαιούχου.
• Για αρχική επένδυση σε ΜμΕ, στις ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 (παράγραφος 3, στοιχείο γ) της Συνθήκης.
• Μόνο για αρχική επένδυση για νέα οικονομική δραστηριότητα σε μεγάλες επιχειρήσεις στις ενισχυόμενες περιοχές που πληρούν τις προϋποθέσεις του άρθρου 107 (παράγραφος 3, στοιχείο γ) της Συνθήκης.

Η ενίσχυση της επιχείρησής σας

Συνολικός επιλέξιμος προϋπολογισμός

Για τις πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις ο επιλέξιμος προϋπολογισμός είναι από 500.000€ έως 7.500.000€.

Για τις μεγάλες επιχειρήσεις ο επιλέξιμος προϋπολογισμός είναι από 2.000.000 € έως 12.500.000€.

Ενίσχυση ανά περιφέρεια

Τα ποσοστά ενίσχυσης για τις περιφερειακές ενισχύσεις (ΓΑΚ, άρθρο 14 του τμήματος 1) διαμορφώνονται σύμφωνα με τον νέο χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων και τις εγκριτικές αποφάσεις του ΤΑΑ και αποτυπώνονται συνολικά στον πίνακα:

Ενίσχυση ανά κάθε δαπάνη

Το ποσοστό ενίσχυσης για κάθε δαπάνη ορίζεται σύμφωνα με τα ανώτατα όρια του πίνακα για κάθε περιφέρεια.

Για συμβουλευτικές υπηρεσίες σε MμE:

• Η ενίσχυση δεν μπορεί να ξεπερνά το 50% της επιλέξιμης δαπάνης.
• Ο ανώτατος αιτούμενος επιλέξιμος προϋπολογισμός δεν ξεπερνά τα 300.000€.

Για συμμετοχή ΜμΕ σε εμπορικές εκθέσεις:

• Η ενίσχυση δεν μπορεί να ξεπερνά το 50% της επιλέξιμης δαπάνης.
• Ο ανώτατος αιτούμενος επιλέξιμος προϋπολογισμός δεν ξεπερνά τα 500.000€.

Για δαπάνες καινοτομίας για ΜμΕ:

• Η ενίσχυση δεν μπορεί να ξεπερνά το 50% της επιλέξιμης δαπάνης.
• Ο ανώτατος αιτούμενος επιλέξιμος προϋπολογισμός δεν ξεπερνά τα 500.000€.

Για την υπέρβαση ενωσιακών προτύπων ή για την αύξηση της προστασίας του περιβάλλοντος λόγω έλλειψης ενωσιακών προτύπων:

• Η ενίσχυση δεν μπορεί να ξεπερνά το 40% της επιλέξιμης δαπάνης.
• Ο ανώτατος αιτούμενος επιλέξιμος προϋπολογισμός δεν ξεπερνά τα 2 εκατ. ευρώ.

Για ενισχύσεις σε μικρές επιχειρήσεις το ποσοστό αυξάνεται στο 55%.

Για ενισχύσεις σε μεσαίες επιχειρήσεις το ποσοστό αυξάνεται στο 50%.

Για προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές:

• Η ενίσχυση δεν μπορεί να ξεπερνά το 45% (ή το 55% για τις ΜμΕ) της επιλέξιμης δαπάνης.
• Ο ανώτατος αιτούμενος επιλέξιμος προϋπολογισμός δεν ξεπερνά το 1 εκατ. ευρώ.

Οι δαπάνες απόκτησης ακινήτων, στο πλαίσιο των περιφερειακών ενισχύσεων, δεν ξεπερνούν το 30% των επιλέξιμων δαπανών της επένδυσης.

Οι δαπάνες απόκτησης γης (αγορά γης), στο πλαίσιο των περιφερειακών ενισχύσεων, δεν ξεπερνούν το 10% των επιλέξιμων δαπανών της επένδυσης.

Οι δαπάνες αγοράς οχημάτων (σύμφωνα με όσα ορίζει το άρθρο 36 του ΓΑΚ) δεν ξεπερνούν το 30% του συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.

Οι δαπάνες σε ΑΠΕ (σύμφωνα με όσα ορίζει το άρθρο 41 του ΓΑΚ) δεν ξεπερνούν το 30% του συνολικού επιλέξιμου προϋπολογισμού του επενδυτικού σχεδίου.

Τα όρια των ενισχύσεων δεν επιτρέπεται να καταστρατηγούνται με τον τεχνητό διαχωρισμό των καθεστώτων ενισχύσεων ή των έργων ενίσχυσης.

Οι παραπάνω δράσεις μπορούν να ενταχθούν αθροιστικά σε ένα επιχειρηματικό σχέδιο που συντάσσεται και υποβάλλεται από μία νομική οντότητα.

Κριτήρια επιλεξιμότητας 

1. Ωριμότητα επενδυτικού σχεδίου – αφορά την κάλυψη της ιδιωτικής συμμετοχής και τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά του Παραρτήματος Ι της Πρόσκλησης.
2. Νόμιμη σύσταση δικαιούχου – τεκμηριώνεται με τα δικαιολογητικά του Παραρτήματος Ι της Πρόσκλησης).
3. Πράσινη μετάβαση – απαιτείται τουλάχιστον μία δράση από αυτές που περιγράφονται στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη:
   • Επεξεργασία βιολογικών πρώτων υλών ή πρώτων υλών που παράγονται με μεθόδους φιλικές προς το περιβάλλον μετά την ολοκλήρωση της επένδυσης.
   • Επενδύσεις σε κτηριακές εγκαταστάσεις για την επίτευξη υψηλότερου συντελεστή ενεργειακής απόδοσης σε σχέση με τα ελάχιστα που προβλέπονται στο ισχύον θεσμικό εθνικό και ενωσιακό πλαίσιο.
   • Επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό με μειωμένη κατανάλωση ενέργειας.
   • Προμήθεια οχημάτων του ανώτερου διαθέσιμου προτύπου μέτρησης εκπομπών ρύπων, όπως ισχύει για κάθε κατηγορία οχημάτων.
   • Επενδύσεις σε ΑΠΕ, συμπεριλαμβανομένων των ΑΠΕ από ηλιακή ενέργεια.
   • Επενδύσεις σε υποδομές που συμβάλλουν στην εξοικονόμηση νερού.
   • Επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό που συμβάλλει στην εξοικονόμηση νερού.
4. Επένδυση στην καινοτομία και τον ψηφιακό μετασχηματισμό – απαιτείται τουλάχιστον μία δράση σε επενδύσεις με σκοπό την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων ή/και σύγχρονων παραγωγικών μεθόδων και διαδικασιών που περιγράφονται στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη (π.χ. επενδύσεις σε σύγχρονα συστήματα τηλεελέγχου και καταγραφής / παρακολούθησης της παραγωγικής διαδικασίας).
5. Βιωσιμότητα της επένδυσης – για τον προσδιορισμό της βιωσιμότητας της επένδυσης τα αποδεκτά όρια των επιλεγμένων αριθμοδεικτών επίδοσης στην υποβαλλόμενη οικονομοτεχνική μελέτη είναι: 
   • Γενική ρευστότητα του φορέα πριν την επένδυση (κυκλοφορούν ενεργητικό / βραχυχρόνιες υποχρεώσεις) > 1 – αφορά μόνο τις υφιστάμενες επιχειρήσεις που έχουν κλείσει μία τουλάχιστον διαχειριστική χρήση.
   • Καθαρό περιθώριο κέρδους του φορέα μετά την επένδυση (καθαρό κέρδος / συνολικό τζίρο) > 1%.
   • Εσωτερικός συντελεστής απόδοσης (IRR) του φορέα μετά την επένδυση για περίοδο 10 χρόνων > 10.
   • Ικανότητα αποπληρωμής τοκοχρεολυσίων (ΙΑΤ) του φορέα μετά την επένδυση < 2.

Ενδιαφέρεστε για τη δράση;

Εάν ενδιαφέρεστε να ενταχθείτε στη δράση, διαβάστε αναλυτικά στην Πρόσκληση τι  χρειάζεστε για να υποβάλετε:

• Την αίτησή σας (Παράρτημα IV)
• Τα δικαιολογητικά για την έγκριση της πρότασής σας (Παράρτημα Ι)

Στο gov.gr υποβάλλετε την αίτηση και τα δικαιολογητικά σας για τη δράση από τις 16.05.2022 (ώρα 12:00) έως 30.09.2022 (ώρα 12:00):

1. Κάνετε την εγγραφή σας.
2. Επιλέγετε Γεωργία και Κτηνοτροφία > Γεωργική Επιχειρηματικότητα